Գլխավոր Լրահոս Վիդեո Կիսվել
Արվեստագետները` Արցախ վերադարձի մասին «Հայաքվեն» պահանջում է քրեական գործ հարուցել ՔՊ-ի կողմից եկեղեցու դեմ հանցագործությունների փաստերի հիման վրա Ռուս–ադրբեջանական հարաբերությունների փլուզման ֆոնին՝ Արշակ Կարապետյանի դիպուկ վերլուծությունը՝ Հայաստանի ապագայի մասին «Փաշինյանը զիջում է ամեն ինչ՝ իր աթոռը պահելու համար». Արշակ Կարապետյան «Ուժի հերթական ցուցադրությունն է, իշխանությունն ուղիղ ճակատամարտի մեջ է մտել ժողովրդի հետ, հաղթողը մեկն է լինելու՝ կա՛մ իշխանությունը, կա՛մ հայ ժողովուրդը». «Փաստ» Խոզնավարի ուղղությամբ կրակոցների կայուն ինտենսիվություն է գրանցվել. Ադրբեջանը շարունակում է լարվածություն պահպանելու մարտավարությունը. «Փաստ» Ժամանակը քիչ է. ի՞նչ վտանգներ են հնարավոր առաջիկայում. «Փաստ» ԱԱԾ-ն Փաշինյանի իշխանության պահպանման գործի՞ք․ Վանեցյանի կոշտ գնահատականը Փաշինյանն ու Ալիևը կհանդիպեն Դուբայում՝ ԱՄՆ քավորությամբ Մայր Աթոռի վրա գրոհը սահմռկեցուցիչ էր. Արմեն Մանվելյան Վարչապետն անհա՞տ է, թե՞ կարգավիճակ ու ինստիտուտ. «Փաստ» Ինչո՞ւ են համաշխարհային հեղինակություն ունեցող տասնյակ բացառիկ երաժիշտներ այցելում Կապան. «Փաստ»
Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ. օդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանաԵրևանում «Լադա»-ն բախվել է բետոնե արգելապատնեշներին և հայտնվել մայթին. կա տուժածԻրավապահ համակարգը վերածվել է իշխանության հլու կամակատարի. դատախազը շատ ակտիվ փուչիկ գործեր է կարում, բայց երեկ ԱԺ-ում եղածը ո՛չ տեսնում էր, ո՛չ լսում. Էլինար ՎարդանյանՆոր ընդիմություն է հարկավոր․ Մհեր ԱվետիսյանԵՄ երկրները անտեսում են կոռուպցիայի և լրատվամիջոցների ազատության դեմ պայքարըՀուլիսի 10-ին Փաշինյանն Աբու Դաբիում հանդիպում կունենա Ալիևի հետԹայվանը սկսել է իր պատմության մեջ ամենամասշտաբային ամենամյա զորավարժություններըՎերացվել է Աբովյանի «Տաշիր պիցցա»-ի առանձին գործառույթի կասեցումըԵրևանյան լճի հարևանությամբ բախվել են ռազմական ոստիկանության «UAZ»-ն ու «Ջերմուկ գրուպ»-ի «Mitsubishi»-նԻրանի արտգործնախարարը և Սաուդյան Արաբիայի թագաժառանգը քննարկել են տարածաշրջանային անվտանգությունըԿոպիրկինն արևելագիտական դպրոցի մասնակիցներին պատմել է ՀՀ–ՌԴ հարաբերությունների մասինԵթե մինչև նոյեմբեր գործընթացն օրինական էր, ինչո՞ւ են գաղտնալսել. բոլոր ընդդիմադիր գործիչները տոտալ կերպով գաղտնալսվում են. փաստաբանը՝ Սրբազանների գործի մասինԱհաբեկչության կանխում՝ Ռուսաստանում․ պլանավորվում էր երկաթուղային կամուրջ պայթեցնելՏեխնոլոգիական համայնքը՝ Վանաձորում. Team-ի աջակցությամբ անցկացվեց Tech Week 2025-ըԱպօրինի գործունեության կասեցումներ` Շիրակում և Արմավիրում. տնտեսվարողները ենթարկվել են վարչական պատասխանատվությանՓաստացի, ԱՄՆ-ն որոշակի միջնորդական դեր ունի Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև խաղաղության համաձայնագրի ստորագրման գործընթացում, չնայած այն հանգամանքին, որ կողմերը պնդում են, թե բանակցում են առանց միջնորդների. Սուրեն ՍարգսյանԱպօրինի շրջանառությունից հանվել է 6 կիլոգրամից ավելի թմրանյութ (տեսանյութ)ՊՆ N զորավարժադաշտում ուսումնական պարապմունքի ընթացքում տուժածների կյանքին վտանգ չի սպառնում. ՊՆՌԴ-ն Ուկրաինայի վրա է արձակել պատերազմի ընթացքում ամենամեծ թվով՝ 728 ԱԹՍՋրհեղեղից մեկ տարի անց Ալավերդիում նույն վիճակն է. Ռոման Դավթյան

«Միջազգային հանրությունն ասում է՝ իր նախնիների հայրենիքից Արցախի հայության ողբերգական արտագաղթը չպետք է ընկալվի որպես նոր իրականություն». «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Նոր Սահմանադրությունից կարող են դուրս թողնել Անկախության հռչակագիրը և դե յուրե ամրագրել Արցախի կորուստը: Սա մտավախություններից միայն մեկն է, երբ խոսվում է օրվա իշխանության այս մտադրության մասին: Քաղաքագետ Ստեփան Հասան-Ջալալ յանը հիշեցնում է՝ Նիկոլ Փաշինյանը երկու անգամ խոսել է Սահմանադրության փոփոխության մասին: Առաջին անգամ 2024 թ. հունվարի 18-ին արդարադատության նախարարությունում, իսկ երկրորդ անգամ՝ 2025 թ. փետրվարի 19-ի ուղերձում:

«Արցախի հետ առնչվող ո՞ր դրույթներն են, որոնք, ենթադրում եմ, Սահմանադրության փոփոխության հետևանքով դուրս կթողնի դրանից: Ենթադրում եմ, որ Սահմանադրության փոփոխության հարցը նա հենց այնպես մեջտեղ չի բերել: Դեռևս 2021 թ. սեպտեմբերի 27-ին օկուպանտ և ցեղասպան Ադրբեջանի նավթային դիկտատոր Իլհամը հայտարարել էր, որ Հայաստանը պետք է փոխի իր Սահմանադրությունը, որովհետև դրա տեքստում Թուրքիայի դեմ պահանջներ կան, և նրանք պիտի հրաժարվեն դրանից, պետք է մշակեն և ընդունեն նոր Սահմանադրություն: Նկատի առնելով Նիկոլ Փաշինյանի՝ թուրք-ադրբեջանական տանդեմի շահերը սպասարկելու նախընթաց քաղաքականությունը, ենթադրում եմ, որ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունը, կապված Հայաստանի Սահմանադրությունը փոխելու հետ, պայմանավորված է Իլհամ Ալիևի վաղօրոք արված այս հայտարարությամբ, որը հիշատակեցի»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է քաղաքագետը:

Առանձնացնում է Արցախին առնչվող այն դրույթները, որոնք կարող են դուրս թողնել կամ փոփոխել: «Հայաստանի Սահմանադրության նախաբանում հղում է տրված Հայաստանի Անկախության հռչակագրին: Դրանում արձանագրում կա 1989 թ. դեկտեմբերի 1-ին Խորհրդային Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի վերամիավորման մասին Խորհրդային Հայաստանի Գերագույն խորհրդի և Լեռնային Ղարաբաղի Ազգային խորհրդի համատեղ որոշման մասին: Երկրորդ՝ Անկախության հռչակագրում արձանագրված է նաև, որ Հայաստանի Հանրապետությունը սատար է կանգնում 1915 թ. Օսմանյան Թուրքիայում և Արևմտյան Հայաստանում Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործին։ Կարծում եմ, որ այս երկու արձանագրումներն անհանգստացնում են ցեղասպան Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին և նրա կովկասյան խամաճիկ, Ադրբեջան անունով կազմավորման սուլթան Իլհամ Ալիևին: Սրանք են ուզում, որ մեր մայր փաստաթղթից՝ Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունից հանենք այս դրույթները: Ենթադրում եմ՝ Նիկոլ Փաշինյանը նաև հիշատակածս կետերը կարող է հանել Սահմանադրության այդ տեքստից: Ուզում եմ այս առնչությամբ ասել հետևյալը՝ արդեն զուտ իրավական առումով: 2021 թ. ապրիլի 29-ին Սահմանադրական դատարանը մի որոշում է ընդունել, որը բովանդակային առումով վերաբերում է հետևյալին. Սահմանադրության նախաբանը փոփոխման ենթակա չէ: Սա ոչ թե քաղաքական հայտարարություն է՝ քաղաքական մարմնի կողմից ընդունված և այլն, սա իրավական, մասնագիտական մարմնի՝ դատական իշխանության կողմից ընդունված փաստաթուղթ է, որտեղ նշված է՝ Սահմանադրության նախաբանը փոփոխման ենթակա չէ: Իսկ Անկախության հռչակագիրը մեր Սահմանադրության նախաբանում է»,- ընդգծում է Հասան-Ջալալյանը:

Արցախի մասով հաջորդիվ քննարկվող ամենակարևոր հարցերից մեկը Մինսկի խմբի լուծարումն է: Ադրբեջանն «առաջարկում» է, Նիկոլ Փաշինյանը կարծես դեմ չէ: «Արցախի Հանրապետությունն Ադրբեջանի մաս ճանաչած Նիկոլ Փաշինյանը 2025 թ. հունվարի 31-ին տեղի ունեցած մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարեց հետևյալը՝ Մինսկի խմբի համանախագահությունը լուծարելուն համաձայն ենք հետևյալ հիմնավորմամբ, որ եթե չկա կոնֆլիկտ, կոնֆլիկտի սպասարկմամբ զբաղվող ֆորմատի իմաստը ո՞րն է: 1992 թվականից սկսած միջազգային հանրությունը սկսել է ուշադրություն դարձնել Ադրբեջան-Արցախ կոնֆլիկտին և փորձել է ձեռնարկել միջոցներ՝ կարգավորելու այն: Այդ նպատակով 1992 թ. մարտի 24- ին Հելսինկիում հրավիրվել է ԵԱՀԽ խորհրդի առաջին լրացուցիչ հանդիպումը, որի ժամանակ էլ որոշվել է հնարավորինս շուտ Բելառուսի մայրաքաղաքում հրավիրել խորհրդաժողով 11 պետությունների, այդ թվում՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի, նաև Լեռնային Ղարաբաղի ընտրված ներկայացուցիչների մասնակցությամբ: 1995 թ. մարտի 23-ին ԵԱՀԿ նախագահը մանդատ է շնորհել Մինսկի խմբի համանախագահներին՝ Ռուսաստանին, ԱՄՆ-ին և Ֆրանսիային, բանակցային գործընթացը ապահովելու և հակամարտության կարգավորման համար համապատասխան հիմք ձևավորելու համար: Այդ մանդատում կա նշված 15 կետ, որոնց համաձայն իրենց առաքելությունը պետք է իրականացնեն: Հիմա Նիկոլ Փաշինյանի խոսքից պարզվում է, որ, ըստ նրա, Ադրբեջան-Արցախ կոնֆլիկտը կարգավորվել է: Ընդ որում, իր խոսքի նախընթաց շրջանում բոլորիս է հայտնի, որ օկուպանտ և ցեղասպան Ադրբեջանի դիկտատոր, սուլթան Իլհամը բազմիցս հիշատակել է, որ Մինսկի խումբը պետք է գնա թոշակի, քանի որ կոնֆլիկտն արդեն լուծված է, Մինսկի խմբի գոյությունն այլևս նպատակահարմար չէ»,-ասում է նա:

Քաղաքագետը պնդում է՝ միջազգային հանրությունը միանգամայն հակառակ դիրքորոշման է: «Ի՞նչ հիմքեր ունեմ այսպիսի պնդում անելու համար: Առաջին՝ 2022 թ. փետրվարի 17-ին Եվրոպական խորհրդարանն ընդունել է բանաձև, որտեղ արձանագրել է, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը մնում է այս հակամարտության կարգավորման միակ՝ միջազգայնորեն ճանաչված ձևաչափն ազգերի ինքնորոշման, տարածքային ամբողջականության, ուժի չկիրառման և հակամարտությունների խաղաղ կարգավորման սկզբունքների հիման վրա և կոչ է անում Մինսկի խմբին արագ վերադառնալ իր միջնորդական դերին: Երկրորդ՝ 2022 թ.ի հունիսի 6-ին կրկին Եվրոպական խորհրդարանն ընդունել է բանաձև, որտեղ արձանագրել է, որ Ադրբեջան-Արցախ կոնֆլիկտը չի կարգավորվել, իսկ Արցախի տարածքը համարել է վիճելի տարածք: Երրորդ՝ 2023 թ. հոկտեմբերի 12-ին այս անգամ արդեն Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովը ընդունել է մի բանաձև՝ «Մարդասիրական իրավիճակը Լեռնային Ղարաբաղում» վերնագրով, որտեղ առաջին՝ խստորեն դատապարտել է Ադրբեջանի նախաձեռնած ռազմական գործողությունը Լեռնային Ղարաբաղում 2023 թ. սեպտեմբերի 19-ին, երկրորդ՝ վեհաժողովը խորապես համոզված է, որ այս երկարամյա և ողբերգական հակամարտությունը կարող է լուծվել միայն խաղաղ ճանապարհով՝ երկխոսության և բարի կամքի միանշանակ ազդանշանների միջոցով և կիրառելի միջազգային իրավունքի հիման վրա՝ լիովին հարգելով այնտեղ ապրող յուրաքանչյուր մարդու իրավունքները, երրորդ՝ գրեթե ողջ հայ բնակչությունը՝ ավելի քան հարյուր հազար վեց հարյուր անձ, այդ բանաձևի ընդունման պահին լքել է իր նախնիների հայրենիքը, չորրորդ՝ վեհաժողովը խորապես համոզված է, որ գրեթե մի ամբողջ բնակչության այս ողբերգական արտագաղթն իր նախնիների հայրենիքից չպետք է ընդունվի որպես նոր իրականություն: Հատկապես այս չորրորդը շատ կարևոր արձանագրում է: Մեջբերումներ արեցի Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի կողմից ընդունված բանաձևից: Ի հեճուկս Իլհամ Ալիևի այն հայտարարությունների, որ կոնֆլիկտը կարգավորված է, միջազգային հանրությունն ասում է՝ ոչ, իր նախնիների հայրենիքից Արցախի հայության ողբերգական արտագաղթը չպետք է ընկալվի որպես նոր իրականություն: Ինչպես պարզորոշ վկայում են հիշատակված փաստաթղթերը՝ Եվրոպական պառլամենտի կողմից ընդունված զույգ բանաձևերը, Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի կողմից ընդունված բանաձևը, միջազգային հանրությունը, ի հեճուկս Ապշերոնի սուլթան, նավթային դիկտատոր Իլհամի և Արցախի Հանրապետությունն Ադրբեջանի մաս ճանաչած Նիկոլ Փաշինյանի, Ադրբեջան-Արցախ կոնֆլիկտը համարում է չլուծված: Նկատի առնելով վերոնշյալը՝ քիչ հավանական եմ համարում, որ միջազգային հանրությունը կգնա հիշյալ կոնֆլիկտի կարգավորմամբ զբաղվելու միջազգայնորեն ճանաչված միակ մանդատն ունեցող ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարման ճանապարհով, եթե իրապես հավատարիմ է կոնֆլիկտը միջազգային իրավունքի սկզբունքների համաձայն լուծելու իր հանձնառությանը»,-եզրափակում է Հասան-Ջալալյանը:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում