Հանքարդյունաբերությունը և ՏՏ ոլորտը՝ ՀՀ տնտեսությունում․ «Հայաստանը չի կարող իրեն թույլ տալ հրաժարվել հանքարդյունաբերությունից»․ Սուրեն Պարսյան
![](/timthumb.php?src=/disc/10-02-24/bb8b438bf3b33dc8ccd7f109b2eb35cc.jpg&w=450)
Հանքարդյունաբերությունը Հայաստանի Հանրապետության տնտեսության համար կարևոր ոլորտներից մեկն է հանդիսանում։ Թեպետ ոլորտի տեսակարար կշիռը համախառն ներքին արդյունքի (ՀՆԱ) մեջ փոքր է և այն կարող է կազմել 2-3 տոկոս, սակայն նրա արտադրանքի արտահանումից ստացվող եկամուտները տնտեսության համար մշտապես էական նշանակություն ունեցող ուղղություն է դիտարկվում։
Տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը Iravaban.net-ի հետ զրույցում նշեց, որ մինչև 2022 թվականը՝ ռուս-ուկրաինական հակամարտությունը, ՌԴ քաղաքացիների Հայաստան տեղափոխվելը՝ հանքարդյունաբերությունն ապահովում էր ՀՀ արտահանման մեկ երրորդը։
«ՀՆԱ-ի մեջ 2-3 տոկոս է, բայց արտահանման մեկ երրորդն է ապահովում։ Այսինքն հանքարդյունաբերությունը մեր երկիր արտարժույթ բերող հիմնական ոլորտներից մեկն է եղել վերջին 15-20 տարիներին»,-նշում է նա։
Մասնագետի խոսքով՝ սա կարևոր նշանակություն է ունենում փոխարժեքի սահմանման հարցում։
Հանքարդյունաբերության ոլորտի արտահանումը լուրջ հակակշիռ է ներմուծումներին։ «Մենք երեք անգամ ավել ներմուծում ենք կատարում և դրա վճարման համար արտարժույթ է պետք։ Գումարած սրան՝ հանքարդյունաբերությունում աշխատողների թվաքանակը մոտավորապես կազմում է 10․000 անձ և այս ոլորտի միջին աշխատավարձը շարունակում է մշտապես բարձր մնալ։ Այժմ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտը, ֆինանսաբանկային և ապահովագրական գործունեությունն առաջ են անցել, բայց սա կարևոր հանգամանք է»,-ասաց Պարսյանը։
ՀՀ-ում միջին ամսական անվանական աշխատավարձերի թեմային Iravaban.net-ն ավելի վաղ անդրադարձել էր: Վիճակագրական կոմիտեից ստացված տեղեկության համաձայն՝ ՀՀ-ում միջին ամսական անվանական աշխատավարձն ամենաբարձրը Սյունիքում ու Երևանում է, իսկ Սյունիքի մարզում է գտնվում Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատը։
Հարկ է նշել, որ Սյունիքը ՀՀ-ում ամենաբարեկեցիկ մարզն է, այստեղ աղքատության ցուցանիշը 2,5 տոկոս է (Հայաստանում` 24․8 տոկոս) կազմում՝ ի հաշիվ հանքարդյունաբերության ոլորտի:
«Հանքարդյունաբերության ոլորտը լոկոմոտիվ է հանդիսանում նաև այլ ճյուղերի համար, օրինակ՝ տրանսպորտի, տարբեր ենթակառուցվածքների կառուցման, տեքստիլի համար։ Հանքարդյունաբերության ընկերությունները սոցիալական տարբեր ծրագրեր են իրականացնում ազդակիր համայնքների համար և այլն։ Իհարկե, բնության և առողջության համար ոլորտը ազդակիր համայնքներին վնասներ հասցնում է՝ կարճաժամկետ և երկարաժամկետ առումով, սակայն շատ ակտիվ ծրագրեր էլ են իրականացվում»,-մանրամասնում է Սուրեն Պարսյանը։
Մասնագետը նշում է, որ այս ոլորտը կարևոր է տնտեսության համար հարկային մուտքերի ապահովման առումով։
2023 թվականին Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատը ՀՀ առաջին խոշոր հարկատուն է եղել։ Ընկերությունը ընդհանուր վճարել է 70 միլիարդ 881 միլիոն 967 հազար դրամ։
«2023 թվականին տնտեսությունն ընդհանուր մոտավորապես 9 տոկոսով աճ է ունեցել, տնտեսական ակտիվությունը 11 ամիսների կտրվածքով կազմել է 9,7 տոկոս, բայց հանքարդյունաբերությունն անկում է գրանցել 5,7 տոկոսով։ Սա պայմանավորված է պղնձի խտանյութի արդյունահանման ծավալների նվազմամբ, այն նվազել է 8,4 տոկոսով, ցինկինը՝ 19,8 տոկոսով։ Այստեղ նվազում է գրանցվել մի քանի գործոնով պայմանավորված, օրինակ՝ անցած տարվա ընթացքում ժամանակ առ ժամանակ իր գործունեությունն է դադարեցրել Թեղուտի հանքավայրը։ Բացի այդ՝ Հայաստանից արտահանվում էր նաև Արցախի Կաշենի հանքավայրի պղինձը, ինչը, բնականաբար, ևս չի կատարվում։
Իսկ տուֆինը՝ հրաբխային սղոցված սալիկների կամ բլոկների տեսքով արտադրության ծավալն աճել է 43,3 տոկոս, ավազի, խճի, կավի ու ճենակավի արտադրության ծավալներն աճել են 41,8 տոկոսով, ինչն էլ պայմանավորված է շինարարությամբ»,-նշում է Սուրեն Պարսյանը։
Առավել մանրամասն՝ այստեղ
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/37542d5dafe1075cca9721bccf2f06e8.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/da4ff82f7005bfad24091b8d09bfbaaa.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/58bfd250e4c4104c383af4d95ed289c0.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/d1c41eaad76483d956e1ac55d9674058.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/6c0f43ad553c9840b2fc86c7b9130561.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/abadcb58af6fa271c05deb8271b02962.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/87d842d78e620d8425e01eabfc1dab10.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/1bd123e97d35946b01b059a08d45e9e7.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=http://img.youtube.com/vi/onS54-sji0k/0.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/8d5943e1b2fb98dcee7503aeb6a3093c.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/0f4bc968d01124c238c7911f4786a4f2.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/3b54b56e261fe2a2a9e5dbbf45380978.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/ee4f9bc2099518ff29340f417e7f6f6a.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/8e33e7e3aa901e9a7a68313d6b6b25be.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/b3f93d7c2f49b84d204383722bb96c0e.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/c10dc07deda780398b37d3664b8cf50a.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/9d335e6d1e7ba0844f5d017e1ccb4d1c.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/234fb407c3f389838edb08cf5acb5391.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/0a0c1e7a3d9310e77ac913cb2da908da.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/e8be530b3e222aa6c0728fe5e31c5453.jpg&w=100&h=60)
![](/timthumb.php?src=/disc/25-07-24/0948e5dd193d0601bde85035f76315b7.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/25-07-24/3087d4ccd7cbd6732758c30298dba629.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/25-07-24/56286eb3c31965bd8c79878edbdcd512.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/25-07-24/8e5b5e4bce5aad37d0fca304d780dab8.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/25-07-24/09ce71c2b148caeb0c97739953adebf9.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/25-07-24/000d9653dcbb086d2d7854f3e2c1b1c3.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/25-07-24/13b2c1bea2beda7feceb4c1f20ecffcb.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/23-07-24/ad68e4ba899cab21954aa9b5455c768f.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/0f4bc968d01124c238c7911f4786a4f2.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/8e33e7e3aa901e9a7a68313d6b6b25be.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/26-07-24/c16bb7170355e3cef200e0a3f1b9a3d1.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/25-07-24/5a821e074ab0e9b6a849aea971437b70.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/25-07-24/9d62869aed8ef73c62ba1ad62cff61d3.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/25-07-24/c2d06d5d7b241cb669d667f1cec07838.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/24-07-24/847ca5523afdd243bc8244721cde95ac.jpg&w=240&h=150)
![](/timthumb.php?src=/disc/24-07-24/12102e3764a4cc55c696ca0162283f15.jpg&w=240&h=150)